Fai anos cando cheguei ao Museo Etnolóxico atopei esta nota,
que vedes na foto, escrita en barallete (anónima de remitente e destinatari@)), parece que a persoa que a
escribiu non era afiador, e utilizaba o barallete como un código secreto. Grazas
ás redes sociais conseguín unha tradución, que fixo Luz Méndez:
"Amada
raiña. A min pobre tolo, ti ben me coñeces, espértasme, muller, a loucura,
toleo, chego ó ceo, muller bonita. És a muller da que namoro, santa raiña.
Corazón ben querida. Catarte, catarte e morrer. Boca fermosa. Un bico e morrer”.
Se queres escoitar falar barallete pica AQUÍ é unha gravación de Alan Lomax.
O barallete, linguaxe gremial dos afiadores, sobre todo da
provincia de Ourense, mais sen esquecer que éste era un oficio de xente
ambulante, polo tanto extendeuse por toda Galicia, Europa e sobre todo
Sudamérica, onde emigraron moitas xentes ourensás. Xosé Ramón e Fernández Oxea
(Ben-Cho-Shey) recolleu un vocabulario do barallete falado na zona de Nogueira
de Ramuín (Ourense) cerca de 900 palabras, sobre todo sustantivos e verbos. Ben-Cho-Shey
deixa claro que é difícil conseguir un vocabulario completo, ben porque hai
moitas variantes e ben polo “segredo gardado polos que o empregan” “dóelles e
máncalles o ver que alguén, alleo ó seu oficio, lles fala na súa xerga”. Este
vocabulario e estudo filolóxico do barellete, incluindo semellanzas con outras
linguaxes gremiais podemos atopalo no libro: Santa Marta de Moreiras ,
posteriormente publicáronse por un lado, unha separata en 1969 pola Editorial
Castrelos de Vigo, e unha edición facsimilar de finais do anos 80 do século XX
da Deputación de Ourense ambas tituladas: “O barallete”.
Jorge Rodrígues define ás xírias gremiais coma “o conjunto
de códigos verbais especiais, derivados da língua comum, que fôrom gerados (em
muitos casos, já na Idade Média) no seio de certos colectivos profissionais de
carácter tradicional (na Galiza, por exemplo, afiadores [baralhete], alvanéis
[verbo dos chafoutas], pedreiros [verbo dos arguinas], telheiros [verbo dos
cabaqueiros], músicos [verbo dos xingreiros]...) com a finalidade de se impedir
a inteligência das mensagens a indivíduos alheios ao ofício”.
Máis información sobre o barallete:
*Ben-Cho-Shey: Santa
Marta de Moreiras: monografía dunha parroquia ourensán (1925-1935). Vigo:
Castrelos, 1968 [hai outra edición de 1982 de Ediciós do Castro]
*Ben-Cho-Shey: Barallete.
Vgo: Castrelos, 1969 [separta do libro Santa Marta de Moreiras]
*Ben-Cho-Shey: O
Barallete. Deputación de Ourense, 198? [edición facsimilar]
*Fidalgo Santamariaña, Antón: Raigame. nº 6
*Fidalgo Santamariña, Xosé Antón: O afiador. Vigo: Ir Indo, 1992
*Fidalgo Santamariña, Xosé
Antón: “O «Barallete»: linguaxe especial de oficio dos afiadores ambulantes
ourensáns”. En: Raigame. Revista de arte,
cultura e tradicións populares, nº 6, 1998. [este número esta adicado aos
afiadores]. En liña: http://www.ccpxaquinlorenzo.es/index.php?option=com_phocadownload&view=category&id=1%3Arevista-raigame&Itemid=37&lang=es
*Rodrigues Gomes, Jorge: Falas secretas : estudo das gírias gremiais galego-portuguesas e
ibéricas. Ourense: AGAL,
*http://gallegosporelmundo.wordpress.com/2010/01/16/barallete/
Sem comentários:
Enviar um comentário