quinta-feira, 22 de dezembro de 2011

Novidades decembro 2011

 As institución públicas: ministerios, consellerías, concellos, deputacións... veñen desenvolvendo un esforzo desde hai anos para publicar e difundir traballos de investigación en diversos campos, nesta ocasión queremos presentar aquí dous interesantes traballos sobre antropoloxía social e cultural publicados pola Deputación de Ourense e pola Deputación de Lugo.
"De sol a sol: un século de traballo en Xove" editado en 2010 pola Deputación de Lugo. As autoras indican "neste libro recollemos testemuñas directas dos nosos veciños e veciñas, que co seu falar pousado de persoas maiores, expertas e marcadas polo esforzo de toda unha vida, relatan as antigas formas de traballo, moitas delas perdidas". Podedes ver un resumo, o índice dos temas e a biografía das autoras AQUÍ.
    "Oìr o galo cantar dúas veces: identificacións locais, culturas das marxes e   construción de nacións na fronteira entre Portugal e Galicia" editado pola Deputación de Ourense en 2011. Este traballo de investigación da antropóloga portuguesa Paula Godinho gañou a XV convocatoria do "Premio Xesús Taboada Chivite" que convoca a Mancomunidade de Municipios da Comarca de Verín. A autora presenta o resultado dun traballo de campo na zona de fronteira segundo Paula Godinho: " A fronteira galaico-portuguesa é un fenómeno cultural complexo e multidimensionado, articulado de forma diversa no espazo e no tempo. Nun longo pasado, as poboacións raianas integraron redes informais que competían co campo de actuación estatal e desenvolveron modos de vida que incorporan identificacións contraditorias". Indice da obra AQUÍ.

quarta-feira, 7 de dezembro de 2011

Biblioteca en crise?

depósito Biblioteca Museo Etnolóxico
Nestes tempos de crise capitalista é preciso buscar fórmulas para que as institucións públicas poidan seguir realizando a súa labor que non é outra que servir ás cidadás e cidadáns, pois continúan a pagar impostos. É certo que hai pouco orzamento para cultura e menos para os museos e menos ainda para as bibliotecas de museos. A nosa fórmula e a doutras bibliotecas de museos de todo o Estado Español, para superar esta crise, é a cooperación e a colaboración, que sempre enriquece, facémolo sobre todo a través do Proxecto Musas_bibliotecas de museos podedes ver en que consiste AQUÍ , que nos permite establecer unha rede de comunicación entre profesionales para o intercambio de publicacións así como compartir duplicados que temos acumulados nas nosas bibliotecas e que sen embargo outra biblioteca precisa, por otra banda chamamos á porta de institucións públicas e privadas que editan publicacións para que fagan doazóns, e outra fórmula moi utlizada nos últimos anos é a do préstamo interbibliotecario é dicer servirnos por un tempo de publicacións que compraron noutros centros e que sabemos que teñen consultando o Catálogo de Acceso Público (OPAC) como o das Bibliotecas Públicas do Estado no que tamén se encontran moitas bibliotecas de museos de todo o Estado AQUÍ,  isto permite darlle servizo á persoa que precise o documento sen ter que compralo.

No caso da Biblioteca do Museo Etnolóxico, neste ano, establecemos intercambio con novos centros que a cambio das publicacións editatas polo museo  enviaron as súas publicacións: Museo Etnográfico de Castilla y LeónMuseu Valencià d'EtnologiaMuseu d'Etnologia de Barcelona.

Por otra banda a Biblioteca Pública de Ourense fíxonos unha doazón importante de libros editados pola Fundación Barrié , sen esquecer as doazóns que puntualmente fan: Deputación de Ourense, Deputación de Pontevedra e Deputación de Lugo e particulares como Xosé Ramón Estévez e o profesor de Comunicación Audiovisual da Universidad Complutense de Madrid:  Emilio C. García Fenández.

Este ano unha parte importante do tempo adicado á xestión nas bibliotecas de museos consistiu en buscar fondos para que a biblioteca poida seguir medrando e non fique obsoleta, sempre co obxectivo de servir a usuarias e usuarios.

Unha crise de orzamentos lévanos a unha expansión de novas relacións e formas de traballar.

terça-feira, 22 de novembro de 2011

I Jornadas sobre Bibliotecas de Museos: nuevos medios nuevos públicos

                                        
Os días 28, 29 e 30 de novembro terán lugar no Museo del Traje en Madrid as "I Jornadas sobre Bibliotecas de Museos" organizadas polo Ministerio de Cultura. Dirección General de Bellas Artes y Bienes Culturales. Subdirección General de Museos Estatales. Área de Colecciones. O labor de cooperación con bibliotecas de museos do resto do Estado, que a Biblioteca do Museo Etnolóxico leva facendo nestes últimos anos, fixo que se nos convidase a participar o martes 29 de novembro nunha mesa sobre redes de bibliotecas de museos, coa comunicación: Las bibliotecas de museos en la "Rede de Bibliotecas de Galicia", pódese consultar a presentación neste enlace AQUÍ, xunto coa rede de bibliotecas do CSIC e BIMUS  rede de bibliotecas de museos estatais. A texto completo pódense descargar as actas da xornada AQUÍ, nas paxs. 132-141 o artigo que escribimos sobre as bibliotecas de museos na Rede de Bibliotecas de Galicia.
Na comunicación falaremos das bibliotecas especializadas na lexislación bibliotecaria de Galicia, presentaremos unha situación das bibliotecas de museos en Galicia, e xa pasaremos a falar das bibliotecas de museos na Rede de Bibliotecas de Galicia por un lado as incluidas no Proxecto Meiga e por outro lado as que comparten o catálogo colectivo de AbsysNet cunha última reflexión sobre os inconvintes e as ventaxas para as bibliotecas de museos de  participar nunha rede de bibliotecas públicas.
Tamén o día 30 de novembro Emilio Ruiz, da Biblioteca do Museo Etnográfico de Castilla y León , participa na mesa sobre web social e redes sociais presentando o Proxecto colaborativo Musas_Bibliotecas de Museos, proxecto no que tamén participa a Biblioteca do Museo Etnolóxico.Os resumos de todas as intervencións pódense ler AQUÍ.
As actas das I Jornadas de Bibliotecas de Museos xa están en formato dixital picando neste enlace AQUÍ

segunda-feira, 7 de novembro de 2011

Magosto, castañas asadas, viño novo e troula

foto doada por Antonia Sousa

Nestes días entre o 1 e o 11 de novembro, é dicer entre Defuntos e San Martiño, en toda Galicia, norte de Portugal e moitas partes de España, ten lugar un ritual de reunión e de troula entorno as castañas asadas e o viño: o magosto. Hai moitos lugares diferentes onde facer o magosto: no monte coma nesta fotografía do Arquivo Fotográfico do Museo Etnolóxico, no souto, nas adegas, nos fornos comunais, na aira da aldea, nas prazas das vilas, no adro da igrexa, no patio da escola, de moitas maneiras: con costela de porco, con sardiñas, con viño novo, con licor café, con queimada, iso sí sempre con castañas.
Que a castaña é un produto da terra importante en Galicia ao longo dos séculos, base da alimentación, acredítano o número importante de cantigas, refráns, adiviñas, ditos populares que encontramos na tradición oral e tamén na extensa bibliografía de historiadores, escritores, etnógrafos e antropólogos: Taboada Chivite, Ben-Cho-Sey, Xaquín Lorenzo, Elixio Rivas, Mandianes, Lisón Tolosana, Antonio Fraguas, Otero Pedrayo.
Unha das cantigas máis cantadas ainda hoxe nos magostos populares e escolares é:
"Non chas quero, non chas quero
castañas do teu magosto,
non chas quero, non chas quero
que me cheiran a chamusco
Aquí unha mostra


Ademáis do magosto con castañas asadas, hai receitas de cociña variadas con castañas, destacamos a de castañas con leite de Picadillo: 
"Unha vez mondadas as castañas, ráspase a película que as recobre ata que desaparece, e se poñen a cocer cun pouco de sal e outro pouco de fiuncho, e a media cocción retíranse do pucheiro e escórrense. Déixanse transcorrer cinco minutos e bótanse en leite, poñéndoas ao lume e deixándoas cocer ata que estean relativamente brandas, en cuxo momento se retiran, botándoas co leite nunha fonte, onde se deixan arrefriar, servíndoas despois", e a de caldo de castañas de Álvaro Cunqueiro na obra "A cociña galega" pódese ler neste enlace do google books AQUÍ CALDO DE CASTAÑAS páxina 23.
En claquera biblioteca pódese encontrar extensa bibliografía sobre a castaña e o magosto, tamén na Biblioteca do Museo.

sexta-feira, 28 de outubro de 2011

Outono fotográfico


O mércores 26 de outubro inaugurouse a 29 edición do Outono fotográfico 2011 adicada este ano a Benito Losada, como di na páxina do Outono fotográfico 2011: "imaxinou e puxo en marcha o Outono fotográfico, que dirixiu durante 28 anos e no que expuxeron máis de 3000 fotógrafos e fotógrafas".
O Outono fotógráfico é un referente da fotografía en Galicia, o Museo Etnolóxico participou activamente en diferentes edicións unhas veces acollendo nas súas salas exposicións de fotografas/os e outras organizando exposicións nas que se fai un folleto propio como o que aparece na fotografía do Outono fotográfico de 1999 cunha exposción de Santiago Míguez Amil. Este ano 2011  homenaxe a Benito Losada non podía faltar o museo, que participa coa exposición: "A mirada dos espazos", pódese ver a ficha informativa AQUÍ .
Na Biblioteca do Museo Etnolóxico, pódense consultar os cartaces, folletos e catálogos de distintas edicións do Outono fotográfico, na fotografía podedes ver a portada do catálogo do Outono fotográfico de 1987 en forma de calendario para o ano 1988, deseño de Planos/Ourense: catálogo, folleto e calendario nun  mesmo documento, a isto chámaselle rendabilizar recursos. Xa naquel Outono fotográfico se destacaba a participación de institucións, entidades e fotógrafos ourensáns "poucos serán os que non teñan algo que ver nalgunha das múltiples actividades previstas, nunca houbo tantas -16 exposicións, 5 audiovisuais, 4 cursos e 2 encontros- nin con tanta calidade. Se algo é evidente é que, ano tras ano, a fotografía ten maior presencia e máis peso dentro da dinámica cultural da nosa cidade".      

terça-feira, 4 de outubro de 2011

A revista "Vida Gallega"


"Vida Gallega" foi unha revista ilustrada, onde apareceron fotografados os máis importante acontecementos sociais, culturais e políticos de Galicia e da comunidade emigrante galega. Foi fundada en Vigo en 1909 por Jaime Solá Mestre, a primeira época será até 1938, tendo unha segunda época de 1954 a 1963.
En "Vida Gallega" colaboraron os máis sinalados fotógrafos de cidade: Jaime e José Pachco, Pintos, Ksado, Avrillon, Gil, Guerra... fotógrafos de vila: de Ribadavia Foto Chao (arquivo que forma parte dos fondos fotográficos do Museo Etnolóxico), así coma fotógrafos afeccionados: Varela, Xesta, o mesmo Jaime Solá...
A importancia desta revista para o estudo histórico, sociolóxico e antropolóxico de Galicia, levou a que Edicións a Nosa Terra, Promocións Culturais  Galegas e a Fundación Caixa Galicia publicaran en varios tomos a Crónica gráfica de "Vida Gallega", baixo o título: As imaxes da "Vida Gallega".

Na Bibliotecas do Museo temos unha considerable cantidade de números orixinais da revista, todos ingresaron por doazón: Familia Meruéndano, José Sánchez Bello, Asociación Abrente e Francisco Fumega. Podesdes ver todos os números que temos AQUÍ.

Ademáis adquirimos por compra os tomos: I, II, III, IV, V e VI da publicación As imaxes da "Vida Gallega" , para completar a descripción e catalogación de algunhas fotos do Arquivo Fotográfico do Museo.Tanto os orixinais como as reproducións de "Vida Gallega" pódense consultar na Biblioteca do Museo Etnolóxico de luns a venres en horario de 9 h. a 15 h., ou ben por correo electrónico rosa.lamas@xunta.es.
Na biblioteca dixital de Galicia: Galiciana na sección de Hemeroteca pódense consultar a texto completo, descargar e imprimir os números de Vida Gallega desde 1909 a 1921.

quarta-feira, 14 de setembro de 2011

Novidades setembro 2011

Moitas institucións, asociacións e inclusive editoriais, permiten o acceso completo ao contido de libros, revistas, artigos, cada unha por motivos diversos, mais case sempre cun obxectivo claro: a difusión da información.
Entre as novidades de agosto e setembro atopámonos que algúns dos libros que compramos tamén teñen unha edición dixital que se pode consultar a texto completo. Nesta entrada facemos referencia a algúns deles:
.

-El patrimonio cultural inmaterial. Definición y sistemas de catalogación: Actas del seminario internacional, Murcia, 15-16 de febrero de 2007. Gobierno de la Región de Murcia, 2008. 
O patrimonio inmaterial consérvase en distintas tradicións e expresións: a língua como instrumento de comunicación, os espectáculos, os ritos, os actos festivos, técnicas artesanais… que permiten o estudo e coñecemento da cultura. TEXTO COMPLETO AQUÍ.



-Qué es ser hombre: (valores cívicos y valores conflictivos en la Galicia profunda) / Carmelo Lisón Tolosana. Akal, 2010.
O autor presenta etnográficamente a norma, o valor, a obriga e o dereito, nun novo estudo antropolóxico de Galicia, enmarcado todo en casos, situacións e contextos fuxindo do abstracto que envolve a filosofía dos dereitos humanos. TEXTO PARCIAL AQUÍ.




-I Congreso Internacional. Los museos en la educación: la formación de los educadores. Museo Thyssen-Bornesmisza, 2009.
Os relatorios e comunicacións reflicten o carácter internacional do foro, onde se propuxo reflexionar dende diversas ópticas acerca dos retos relacionados coa formación dos educadores de museo e as habilidades que estes desenvolven como mediadores entre o museo e o visitante. O libro reordena os resultados do congreso en relación ao programa co que se convocou. A publicación é de interese non só para os profesionais do museo, senón tamén para todos os profesores e estudosos interesados na educación e a pedagoxía artística.TEXTO COMPLETO AQUÍ.


-Estudi del fons industrial tèxtil de Catalalunya. Centre de Documentación i Museu Tèxtil, Museu d’Arenys de Mar, 2010.
No libro preséntase o traballo de documentación sobre os mostrarios téxtis do Centrede Documentació Museu Tèxtil e do Museu d’Arenys de Mar .
 Desde esta páxina  pódense consultar 605 fichas de mostrarios de máis de 30 empresas catalanas, que permiten coñecer a historia da industrial téxtil recente, pois a industria téxtil catalana é unha das importante do Estado Español. TEXTO COMPLETO AQUÍ.



-El tiempo amarillo. Lunwerg, 2010.
Con motivo do 40º aniversario da primeira edición das Páginas Amarillas, neste catálogo faise unha selección de imaxes de grandes fotógrafos españois, e un verdadeiro estudo antropolóxico dos usos e costumes dunha época, pódense ver traballadoras e traballadores de oficios diversos, algúns xa desaparecidos, e tamén de profesión actuais. Máis información sobre o proxecto AQUÍ. TEXTO COMPLETO AQUÍ.

sexta-feira, 5 de agosto de 2011

Cinema documental

Para estes días de agosto recomendamos catro documentais dirixidos por galegos sobre historia e etnografía de Galicia.


Cal viva, calmorta... a derradeira festa un documental de Duarte Fernández e Mariano Casas (duración 50’), 2008.

Documental sobre o proceso de elaboración da cal , co sistema tradicional denominado caleira, dende que se recolle a pedra ata que se queima, obtendo así a cal viva. 
O vídeo íntegro AQUÍ


A memoria nos tempos do volfram un documental de Antonio Caeiro (duración 55’), 2004.

Primeiro premio na III Muestra de Documental Etnográfico de Sobrarbe “Espiello” (Huesca 2005) Ao comezo da Segunda Guerra Mundial un mineral fíxose necesario para o Estado alemán: o volframio. Galicia converteuse no El Dorado para moitas persoas, esta é a súa historia contada polos propios protagonistas.






Aillados documental de Antonio Caeiro (duración 59’), 2004.

 A historia do campo de concentración da Illa de San Simón (Ría de Pontevedra) durante os anos da Guerra Civil española, contada polos seus protagonistas.
Oito minutos do documental AQUÍ.
Pódese completar co libro escrito por Antonio Caeiro, Juan A. González e Clara Mª de Saá: Aillados: a memoria dos presos de 1936 na Illa de San Simón, editado en 1995 por Ir Indo.






Carrilanos: os túneles dun tempo unha película documental de Rafael Cid (duración 58’).

 Da man dos seus protagonistas aínda vivos reconstrúese a historia da construción do ferrocarril Puebla de Sanabria-Ourense durante case medio século, unha  obra que aparentaba interminable, cunha odisea técnica e humana de por medio da que eles non eran conscientes e os demais descoñeciamos.
Ademáis pódese completar co libro editado en 2005 por Xerais: Carrilanos: os túneles dun tempo de Rafael Cid.

 Estes documentais pódense pedir en préstamo intrabibliotecario en calquera biblioteca da Rede de Bibliotecas de Galicia, pódese consultar o catálogo AQUÍ .

sexta-feira, 29 de julho de 2011

Novidades xullo 2011

Os foxos do lobo: a caza do lobo na cultura popular / David Pérez López. Canela, 2010
O libro editado en galego e castelán é o resultado dun  traballo de investigación levado a cabo sobre o terreo polo arqueólogo David Pérez López no cuadrante noroeste peninsular,  zona case exclusiva a nivel mundial e onde mellor se conservan os Foxos de lobo, nome común con que se coñecen en Galicia as trampas históricas construídas para cazar lobos. Descríbense os métodos de caza empregados tradicionalmente, apórtanse fichas coa catalogación técnica de numerosas destas construcións e o traballo de escavación científica, dirixida polo propio autor, sobre un foxo, a varios apartados adicados a bioloxía, a cultura popular...


O traballo estuda a situación dos labregos e da Galicia rural durante a dictadura franquista. Asuntos que deixaron fondas pegadas no noso presente, como a destrución da sociedade civil rural e a desmobilización política dos campesiños, a construción polo franquismo dun consenso baseado na normalización dos comportamentos corruptos e clientelares, a Revolución Verde son tratados en profundidade a partir do sindicalismo vertical franquista como fío condutor.


Domingos de calcetíns brancos:retrato do cambio social na xeración de 1950 / Manuel Pérez Rúa. Galaxia, 2010

A través das voces de trinta e un membros da xeración de 1950 -enmarcadas en datos sociolóxicos para comprender a magnitude e o contexto das transformacións- este ensaio analiza o cambio social que supuxo a mudanza dunha cultura autoritaria, centralista, relixiosa e paternalista a outra democrática e autonómica. A vivencia do paso da produción ao consumo, da pobreza á clase media, do sentido do deber á cultura do inmediato, do galego ao castelán e do crucifixo ao agnosticismo.




Algo máis que un café: o Derby de Vigo 1921-1968 / Albino Mallo. Galaxia, 2010
A historia do Café Bar Derby de Vigo é a dos milleiros de persoas que pasaron por ese local durante os case cincuenta anos en que permaneceu aberto.
Punto de encontro de artistas e escritores, o café é o centro de destas memorias escritas polo xornalista Albino Mallo, fillo do propietario. A historia da cidade de Vigo, e con ela a de Galicia, entra e sae do Derby xunto con persoeiros como os irmáns Álvarez Blázquez, Francisco Fernández del Riego, Luís Seoane e Isaac Díaz Pardo, os escritores Valle-Inclán, Cunqueiro e Castroviejo e os pintores Maside, Laxeiro, Colmeiro e Urbano Lugrís.



O lecer dasaugas: historia dos balnearios de Galicia 1700-1936 / Luís Alonso, Elvira Lindoso, Margarita Vilar. Galaxia, 2011
Preséntase a historia dos balnearios máis importantes de Galicia nos séculos pasados: A Toxa, Os Baños do Marquesito en Arteixo,  As augas do lume en Cuntis, as augas de Dávila e Acuña, o balneario familiar en Caldelas de Tui, O Carballiño e Portovia, a Vila de Carballo, Cortegada, Guitiriz, as Termas de Lugo, Baños de Molgas,  a Belle epoque de Mondariz, as augas louras do Incio, e as augas de Verin.




Antropología del género / Beatriz Moncó . Síntesis, 2011

 Este libro pon a disposición dos lectores as diversas teorías e problemáticas que constitúen o núcleo da antropoloxía do xénero e ­ achégalles a algúns aspectos que hoxe en día son relevantes, non só dende unha visión academicista das relacións e identidades de xénero, senón dende a cotianidade das súas vidas.


Todas as publicacións da Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia pódensen consultar no catálogo da rede de bibliotecas de Galicia AQUI 

sexta-feira, 15 de julho de 2011

Abrente: orixe da Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia_MIT

Hoxe 15 de xullo da comezo a edición 27 da Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia, até o día 23 de xullo, en Ribadavia, capital do teatro galego, poderase desfrutar da maxia e da sabiduría do teatro, convivindo durante 10 días con actores, actrices, técnicos, voluntarios, Ribadavia cheira a teatro. Programa da MIT AQUÏ.

A orixe desta Mostra Internacional de Teatro, que en 2009, celebrou o seu 25 aniversario, está nun grupo de mozas e mozos ribadavienses, que alá polos anos 70 do século XX dan vida á Agrupación Cultural Abrente, que entre outras actividades poñen en funcionamento a Mostra de Teatro en Galego e o Concurso de Textos Teatrais, e que a partir da 5ª en 1977,en un acto reivindicativo en defensa do teatro galego e da língua galega, mudáronlle o nome, como se ve na imaxe do cartaz, e que se mantivo
    até 1980. Podedes ler a reivindicación no limiar do programa da 5º Mostra AQUÍ. Conservar e poñer en valor o legado da Asociación Cultural Abrente, é tamén do Teatro Galego.  
Todo o fondo documental e bibliográfico da Asociación  e polo tanto das mostras e dos concursos está custodiado, inventariado e conservado no Museo Etnolóxico. Ribadavia (grazas a labor previa de conservación das súas socias e socios), para quen teña interese no seu estudo esté é o Inventario Topográfico da Agrupación Cultural Abrente
Un completo estudo de investigación sobre as mostras e os concurso de Abrente foi feito por Inma López Silva e Dolores Vilavedra no libro: Un abrente teatral:  as Mostras e o Concurso de Teatro de Ribadavia, editado por Galaxia en 2002, cos documentos depositodas no Museo Etnolóxico, por Abrente.

No Museo Etnolóxico. Ribadavia tamén se conservan os cartaces e programas de todas as Mostras Internacionais de teatro.

Para saber máis sobre a MIT e as súas 27 edicións:
-25 anos Mostra Internacional de Teatro, edición coordinada por Roberto Pascual e publicado por Difusora da Letras, Artes e Ideas en 2009
-A Startford de riba do Avia: 25 anos de Mostra Internacional de Teatro de Roberto Pascual. En: Madrygal. Revista de estudios gallegos, nº 12 (2009), pp. 165-171 . En liña http://revistas.ucm.es/index.php/MADR/article/view/MADR0909110165A/32928 [consulta 15-07-2011].

Para saber sobre o teatro galego:
-Un país desde as táboas: 125 anos de teatro galego [catálogo da exposición]  organizada pola Consellería de Cultura e Deporte e comisariada por Carlos C. Biscainho Fernandes.
-Catálogo de dramaturgos galegos 1973-2004: de abrente ata hoxe dirixido po Mar Nogueira e editado pola Xunta de Galicia en 2005.

segunda-feira, 4 de julho de 2011

Bibliografía rapa das bestas

Hoxe 4 de xullo finaliza a Festa de rapa das bestas 2011 en Sabucedo (A Estrada) provincia de Pontevedra, que en 1965 foi declarada Festa de Interese Turístico e non fai moito Festa de Interese Internacional, acompañando a esta festa, desde 2008, celébrase un concurso de fotografía, con 86 fotografías, da edición de 2010, inaugúrase, mañá 5 de xullo, no Museo Etnolóxico. Ribadavia a exposición Fotorapa10  III concurso de fotografía "Rapa das bestas de Sabucedo 2010".
Para saber máis desta ancestral festa máxico-relixiosa, seleccionamos unha pequena bibliografía, que se pode consultar na Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia, ver catálogo AQUÍ, así como algúns dos artigos xa se poden consultar directamente en internet nos enlaces indicados:
-Cabada Castro, Manuel: A rapa das bestas de Sabucedo. En: Tempos de festa en Galicia / [coordinación do proceso de investigación, Benxamín Vázquez González]. [Galicia] : Fundación Caixa Galicia, D.L. 2006-2008. pp.123-135 (V.2).
-Cabada Castro, Manuel:  "A rapa das bestas" de Sabucedo : historia e antropoloxía dunha tradición. Vigo : Ir Indo, D.L. 1992.
-Iglesia Hernández, Pedro Jesús: Los caballos gallegos explotados en régimen de libertad o caballos salvajes en Galicia /  director da tese, Carlos Luis de Cuenca Publicación 1974. Tese Inédita Universidad Complutense.
-Lis Quibén, Víctor: A Rapa das bestas de San Lorenzo de Sabucedo. [Pontevedra? :  Imprenta C. Peón, 1953?
-Reimóndez Portela, Manuel: A Rapa das bestas, Sabucedo. En: Pontevedra, nº 0 (1º semestre 1980) ; pp. 53-70.
-Vázquez Varela, José Manuel: A Domesticación dende unha perspectiva etnoarqueolóxica : os cabalos de monte do curro de Sabucedo. En: A Estrada, nº  8 (2005) ; p. 265-274. En liña: <http://dspace.aestrada.com/jspui/bitstream/123456789/36/13/pg_269-280_vazquez-varela_8.pdf> [consulta 01-07-2011].
-Vázquez Varela, José Manuel:  La domesticación desde una perspectiva etnoarqueológica : los caballos de monte de Galicia, Noroeste de la Península Ibérica En: Gallaecia, nº 25 (2006) ; pp. 445-452. En liña:
-Pose Nieto, Herminio: Nuevos datos y perspectivas sobre la domesticación del caballo : los caballos criados en régimen de libertad en Galicia, Noroeste de España = New dates and perspectives on the horses domestication : the wild horses in Galicia, Northwest of Spain. En: Munibe. Antropologia-Arkeologia, vol. 57 (2005/2006) ; t. 1, pp. 487-493. En liña:
[consulta 01-07-2011].
Algunhas páxinas en internet para completar información:
http://www.aestrada.com/
http://www.youtube.com/ pódense ver vídeos buscando por Rapa bestas.
A fotografía da imaxe é de Tono Arias

quarta-feira, 29 de junho de 2011

Feira do viño do Ribeiro na Biblioteca

Os días 1, 2 e 3 de xuño celébrase na vila de Ribadavia, capital do Ribeiro, a 48ª edición da Feira do viño do Ribeiro, unha das máis importantes feiras vinícolas do estado español, tanto pola súa tradición como pola calidade dos seus caldos.
Na Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia pódese consultar gran parte da documentación destas 48 edicións: cartaces, convites, programas, folletos, artigos de xornais, crónicas, fotografias (conservadas no Arquivo Fotográfico do Museo)... moita desta documentación chegou ao museo grazas a doazón de persoas do Ribeiro: Juan A. Bande Alonso, Xosé Ramón Estévez, José Luis García Casasnovas, José Puga Alonso, José Filiberto Soto, Familia Meruéndano (que fixo doazón do programa da Iª feira, que vemos na fotografía),etc. a súa conservación no Museo Etnolóxico. Ribadavia permite que calquera persoa poida acceder a ela e consultala.
Ademáis de toda esta documentación, na biblioteca do museo todos os anos se vai adquirindo unha interesante bibliografía sobre viticultura e vinicultura, que se pode consultar en internet no Catálogo da Biblioteca, introducindo as materias: viticultura, viños ou vinicultura.
De todos os documentos existentes no catálogo destacamos:
-O Ribeiro: o viño da cultura, a cultura do viño editado por Mirabel, e coordinado por Xosé Carlos Sierra, director do Museo Etnolóxico. Ribadavia, onde diversos investigadores fan un estudo histórico, xeográfico, etnográfico, literario e enolóxico da produción de viño na comarca do Ribeiro. Pódese ver o índice Aquí .
Máis información sobre a feira e sobre o viño do Ribeiro:
-Ribadavia.net
-Consello Regulador da Denominación de Orixe Ribeiro
-Ruta do viño do Ribeiro                  

terça-feira, 7 de junho de 2011

Proxecto colaborativo MUSAS_bibliotecas de museos

O 25 de maio participamos, por un lado, organizando, xunto con varias bibliotecas de museos do resto do estado español, e por outro, moderando o debate no foro sectorial: "Las bibliotecas especializadas de museos: buenas prácticas para fomentar su visibilidad", dentro das XII Jornadas de documentación Fesabid 2011, celebradas en Málaga os días 25, 26 e 27 de maio. A preparación deste Foro Sectorial fíxémola utilizando un blogue que se creou para traballar, (pois as persoas participantes estabamos moi lonxe unhas das outras), para que todo o mundo o puidese ver e para que tamén participase, neste enlace pódese consultar como se foi artellando o Foro Sectorial: ProyectoBiblioteca. A xestación deste Foro Sectorial é resultado da reunión de varias profesionais na Xornada sobre bibliotecas especializadas celebrada en Ribadavia en 2010, no editorial das Actas publicadas no nº 101 do Boletin da Asociación Andaluza de Bibliotecarios, explicamos máis a fondo como foi este encontro
A análise das bibliotecas de museos en España, feita por Ana Real e Pilar Poveda, pon de manifesto a escasa visibilidade das bibliotecas de museos tanto nas redes sociais, como nas propias páxinas webs dos museos dos que dependen.
Para facer frente a esta realidade, profesionais de bibliotecas de museos traballamos no proxecto colaborativo MUSAS, que naceu neste foro sectorial, que tivo lugar en Málaga, e para o que buscamos logo, hai aberto un concurso na páxina de MUSAS en facebook , aquí presentamos a proposta de Araceli e Diego, que se ve na imaxe.
Este traballo colaborativo ten varias liñas de traballo:
-a creación da lista de distribución MUSAS, que da nome a todo o proxecto, dentro do servidor RedIris (rede académica e de investigación que ofrece servizos avanzados para o traballo colaborativo da comunidade científica), para inscribirse só hai que picar neste enlace
-fomentar a visibilidade a través das redes sociais e das ferramentas web 2.0, abrimos conta e xa hai información: fotos sobre o foro, presentacións das intervencións, concurso do logo de MUSAS, nas seguintes redes sociais: FACEBOOK, ISSUU, FLICKR, TWITTER, YOUTUBE, SLIDESHARE, LIVESTREAM
-a participación en encontros, reunións, cursos, xornadas... materializouse: na I Jornada de Bibliotecas de Museos, que en novembro organiza a Subdirección General de Museos Estatales do Ministerio de Cultura, e a que se nos convidou para dar unha visión da situación das bibliotecas de museos en Galicia. Ademáis o 21 de xuño, tamén a Subdirección General e a Universidade Complutense imparten un curso de formación para o persoal das bibliotecas de museos titulado: " Web 2.0: oportunidades para las bibliotecas en la relación con los usuarios y en las fuentes de información".
O proxecto colaborativo acaba de nacer coa inspiración das MUSAS e medrará coa participación de todas as MUSAS.
A presentación de MUSAS nas I Jornadas de Bibliotecas de Museos fíxoa Emilio Ruiz Trueba da Biblioteca-Centro de documentación do Museo Etnográfico de Castilla y León, pódese ver o power point da presentación AQUÍ . O artigo sobre o proxecto foi editado nas actas destas xornadas co título: "El proyecto MUSAS" escrito por Emilio Ruiz e "MUSAS València un proyecto local" escrito por Amparo Pons da Biblioteca-Centre de Documentació. Museu Valencià d’Etnologia , as actas pódense consultar ou descargar en liña AQUÍ .
Para saber máis sobre MUSAS València está o seu blogue AQUÍ

segunda-feira, 16 de maio de 2011

Museo e memoria na Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia

O día 18 de maio celébrase o día internacional dos museos, neste ano 2011 o ICOM escolleu o tema: "Museo e memoria": os museos gardan a memoria e contan historias.
Desde a Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia mostramos a través de fotografías como conservamo salgúns: obxectos, documentos, materiais efímeros... que  nos permiten gardar a memoria da comunidade na que vivimos
disco pizarra
xornais antigos-planeiro
fondo antigo-compactos
programas cine-depósito meruéndano
revista de moda-fondo usatorre


discos-fondo Sánchez Bello

Máis fotos da Biblioteca e dos seus fondos AQUÍ

terça-feira, 3 de maio de 2011

Publicacións recentes con documentos dos fondos do Museo Etnolóxico

No catálogo da exposición: Falsas apariencias: miradas fragmentadas sobre a infancia”, 2011 do Centro Torrente Ballester de FerrolVirginia de la Cruz Lichet  no seu interesante artigo: “Estrañas apariencias…”  onde fai unha análise antropolóxica das fotografías post mortem da infancia en Galicia a finais do século XIX e principios do XX , utiliza unha fotografía dun neno defunto do Fondo Fotográfico do Museo Etnolóxico. Ribadavia (MER), xunto con outras de Ramón Caamaño e Máximo Reboredo. Índice do catálogo.

Rafael Ángel Salgado Sánchez na recopilación de fotografías sobre a cidade de Ourense publicado en 2011 pola Deputación Provincial de Ourense: Achegamento á historia da fotografía en Ourense 1856-1940 aparecen varias fotografías do Fondo Fotográfico do MER, destaca a da capa do libro: Estudio Pacheco fotografía atribuida a Pedro Ferrer circa 1903. Neste libro podemos visualizar a través de fotografías distintos aspectos da vida social da cidade de Ourense de finais do XIX até mediados do XX, asi como coñecer aos distintos fotógrafos que plasmaron esta realidade a través das súas cámaras. A exposición pódese ver no Museo Municipal de Ourense e no blog Ourense no Tempo.

Ribeiros do Avia: vida, cultura, vino [DVD]documental de José Luis Cuerda, producido en 2010 por Hecho a mano producciones, con unha duración de 70 min. en cor, fai un percorrido a través de imaxes actuais, de fotografías antigas e de documentos sobre a paisaxe, a historia, a economía e o hábitat do Ribeiro do Avia, unha das subzonas da comarca  vitivinícola do Ribeiro, algunhas das fotografías e documentos que se poden visualizar no documental forman parte dos fondos do MER.

No Verbum – Casa das Palabras de Vigo até o 6 de febreiro de 2011 estivo a exposción: A Arte de facer libros, na que se puideron ver pezas dun taller de encadernación que forma parte dos fondos do MER. O catálogo da exposición  é un CD-ROM interactivo editado por Nigra Trea, onde se fai un percorrido por: a paixón polos libros de bibliófilos e coleccionistas, os tipos de edición, partes e procesos do libro e o relato da edición de “Demonios y ángeles”  de Álvaro Cunqueiro e Javier del Río.

Manuel Sendón e X. L. Suárez Canal, directores do catálogo da exposción Pano de fondo”, coeditado en 2010 por Caixanova e o Centro de Estudos Fotográficos , utlizan tanto para o estudo : “Pano de fondo: achegamento á fotografía de estudio 1880-1960”, que aparece no inicio do catálogo, como despois no catálogo e na exposción, reproducións de fotografías pertencentes ao Fondo Fotográfico do MER sobre todo do estudo Foto Chao de Ribadavia.
Todos estes documentos pódense consultar no Catálogo da Biblioteca do Museo.

quarta-feira, 20 de abril de 2011

Doazóns de particulares á Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia

Unha das formas de ingreso de documentación bibliográfica son as doazóns desinteresadas por un lado de institucións e asociacións e por outro lado de particulares, a estes queremos hoxe por en valor.
As doazóns de particulares, despois do estudo e selección por parte do persoal técnico do material ofrecido, pois debe adecuarse as temáticas e necesidades de información das materias do propio Museo Etnolóxico, pasan a formar dos fondos bibliográficos da biblioteca, procuramos que todas as doazóns teñan o seu inventario.
Dentro das doazóns valoramos sobre todo material de difícil conservación como a prensa antiga, a literatura gris (informes, estatutos, balances de empresas, asociacións, institucións...), así como material efímero (folletos, convites, dípticos, correspondencia, programas...) de actividades políticas, económicas, culturais que habitualmente teñen unha difícil distribución, e que son documentos de información importantes para o estudo da antropoloxía social e cultural.
Agradecemos a todas as persoas doantes, que axudan a incrementar os fondos bibliográficos e documentais da Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia, e permitindo así, por un lado, a súa conservación e, por outro, a posibilidade de que toda persoa interesada poda consultalo nunha institución pública.
O noso recoñecemento a todas esas persoas, nesta relación que se pode ver AQUÍ.

sexta-feira, 1 de abril de 2011

Foro sectorial Bibliotecas de Museos en Fesabid2011

Despois da Xornada de Bibliotecas Especializadas que organizamos o 20 de outubro de 2010 desde a Biblioteca do Museo Etnolóxico, establecéronse relacións moi interesantes entre profesionais, que permitiron concretar colaboracións, unha das máis inmediatas e que xurdiu do grupo de bibliotecas especializadas de museos é a presentación ás xornadas de Fesabid2011 ,que este ano se celebrarán en Málaga do 25 ao 27 de maio, dun foro sectorial de bibliotecas de museos, dentro da sección de actividades profesionais, o día 25 de maio de 16.00 a 18.00. Na primeira hora haberá varias intervencións para presentar propostas de traballo de colaboración e na segunda hora debatiranse e concretaranse estas e outras propostas para empezar a cooperar.
Participantes
-Rosa Chumillas (Biblioteca. Museo Arqueológico Nacional)
-Araceli Corbo (Biblioteca-Centro de Documentación. MUSAC, Museo de Arte Contemporáneo de Castilla y León)
-Beatriz García Villarino (Biblioteca. Museo de Zamora)
-María Prego de Lis (Biblioteca. Museo del Traje, CIPE)
-Pilar Poveda (Biblioteca. Diputación Provincial de Jaén. Instituto de Estudios y AAB-Grupo de Trabajo de Bibliotecas Especializadas)
-Ana Real (Biblioteca. Diputación Provincial de Jaén. Instituto de Estudios Giennenses y AAB-Grupo de Trabajo de Bibliotecas Especializadas)
-Elena Roseras (Biblioteca-Centro de Documentación. ARTIUM, Centro-Museo Vasco de Arte Contemporáneo)
-Emilio Ruiz (Biblioteca. Museo Etnográfico de Castilla y León)
Moderadora
- Rosa Lamas (Biblioteca. Museo Etnolóxico. Ribadavia-Ourense)
Aquí pódese ver o programa completo.
Para elaborar o programa abrimos un blog onde se foron aportando ideas que despois se concretaron no programa definitivo. Aquí pódese consultar o blog de traballo.

terça-feira, 22 de março de 2011

Novidades marzo 2011

-Aceñas del Duero: Tordesillas, Toro y Zamora / Jesús San José Alonso e Juan José Fernández Martín
A exposición pretende dar a coñecer as aceas de Tordesillas en Valladolid, Toro e Zamora na provincia de Zamora, así como explicar o seu funcionamento e sensibilizar para pór en valor e manter unhas edificacións, que hoxe en día perderon o uso que tiveron.
Os obxectivos da Conferencia Internacional da Tradición Oral no Proxecto Oralities son reflexionar sobre a produción da oralidade, a súa importancia como ferramenta de diálogo intercultural e de construción do patrimonio e, tamén, como unha realidade social que é preciso pór en valor a través da súa visibilización. Trátase, polo tanto, de crear un espazo no que especialistas, técnicos e estudantes poidan debater sobre as temáticas propostas.
-La industria del gas en Galicia: del alumbrado por gas al siglo XXI, 1850-2005 / Alberte Martínez López, Jesús Mirás Araujo, Elvira Lindoso Tato
A historia do gas en Galicia iniciouse nun afastado 1853 cando o emprendedor francés, Louis Laty, conseguiu que o Concello da Coruña  lle outorgase o contrato de iluminación por gas da cidade.
Desta forma, empezaba o primeiro servicio público, que indubidablemente esixía un investimento pesado e cuantiosos capitais, para producir unha mellora urbana de importante calado sociolóxico.
Desde unha historia local se reconstúe a represión política (cárcere, exilio, desterro, inhabilitación) levada a cabo entre médicos da provincia de Ourense, durante o período da Guerra Civil e inmediata posguerra. Exponse biografías de médicos represaliados, material fotográfico inédito e documentación da época, analízanse algunhas institucións sanitarias como o Hospital Provincial  o Colexio de Médics e unha revisión bibliográfica.
A metodoloxía exposta neste manual garante que todos os formatos e todas as orientacións de traballo estean previstos no Arquivo de Patrimonio Etnológico deCatalunya. O IPEC foi o responsable, desde a súa creación de dinamizar en Cataluña a procura sobre patrimonio etnológico coa promoción de proxectos de procura representativos dunha gran variedade temática e territorial, significativos da diversidade cultural e da Cataluña contemporánea e histórica.
-Mulheres corticeiras / Stefania Mattarello 
Proxecto de investigación focado no recoñecimento identitario das mulleres no ámbito do sector corticeiro. Presenta experiencias destas mulleres na súa vida académica, laboral e persoal, recoñecendo unha dedicación e un carisma tipicamente feminino nun territorio que durante moito tempo foi, e ainda hoxe é, sobre todo masculino. O libro consta de 17 entrevistas a mulleres representativas neste sector, moi diferentes entre elas obtendo así un resultado final máis completo e enriquecedor.
-Ourense e o cinema / Valentín Barreiros Bermejo
A obra fai un percorrido pola historia da sétima arte na cidade de Ourense, realizando referencias aos distintos cinemas que acolleu, a figuras destacadas como Carlos Velo ou Antonio Román e ao importante papel que xogaron os cine clubs ou o Festival de Cinema Independente de Ourense.

sexta-feira, 4 de março de 2011

ENTROIDO, ENTRUIDO, ENTRUDO, ENTRUDIO, CARNAVAL

Felos, cigarróns, folións, fulións,  reinados, pantallas, peliqueiros, señoritas, labardeiros, boteiros, mazcaras, troteiros, vellaróns, vergalleiros, meco, o rei, a morena,comparsas, murgas, cocido, androlla, lacón, grelos, orella, cachucha, cabrito, bombos, domingo fareleiro, domingo oleiro, domingo corredoiro, domingo, lun e martes de entroido,  xoves de compadres, xoves de comadres.... son moitas das palabras que nestes días grandes do Entroido Ourensán, se escoitaran por toda a provincia.

Nos suplementos dos xornais, nas revistas de fin de semana aparecen diversos monográficos informando sobre esta festa tan popular, tradicional e participativa da provincia de Ournese desde as cidades, vilas, pobos, aldeas, lugares... alí encontraremos unha festa. Destacamos o nº 116 de febreiro de 2011 de Auria editada polo xornal La Región e o Especial Entroido do mes de marzo do xornal de Valdeorras O Sil , con contribucións de diferentes persoas. Na Biblioteca Anxel Casal de Santiago de Compostela na sección de Guías de lectura na parte de Guías temáticas teñen un dicionario do entroido e unha guía temática do entroido en Galicia con bibliografía sobro o tema, pódese acceder a máis bibliografía buscando no Catalogo da Rede de Bibliotecas de Galicia en Materia: Entroido

Para coñecer máis sobre o Entroido na provincia de Ourense destacamos o libro publicado en 2009 pola Deputación de Ourense e a Fundación Caixa Galicia: As caras do entroido ourensán, na que colaboran investigadores e estudosos do tema como: Federico Cocho, Xosé Manuel González Reboredo, Fidalgo Santamariña, Clodio González Pérez.... ilustrado con fotografías de grande calidade e un apéndice bibliográfico. INDICE AQUÍ

Para saber máis das comparsas e das murgas tradicionais de Ribadavia destacamos o artigo de José Luis Chao Rey: “Cen anos entroido en Ribadavia” publicado no nº 8 (2004) da Revista A.C. Fraicellus, onde presenta unha relación das comparsas máis importantes entre 1918 e 1987: Los Vampiros, Los Pierrots, Los Judíos, Los Serodios, Los Bragianos, Os de Sempre.... destas comparsas destacan as letras e a música das murgas que interpretaban. Presentamos aquí dous folletos conservados nos fondos da Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia, en concreto do Fondo da Familia Meruéndano: as murgas da Comparsa Los Zíngaros. Carnavales de 1935 e outro da Murga los Bragianos do Carnaval de 1981 en recuerdo a D. Luis Brage Villar.

segunda-feira, 28 de fevereiro de 2011

Novidade editorial: O libro da vaca

A Xunta de Galicia publicou a finais de 2010 un gran traballo de investigación
etnolingüística do veterinario Pedro Benavente Jareño e o filólogo Xesús Ferro Ruibal . No que  percorren de maneira exhaustiva en máis de 1600 páxinas o universo dun animal doméstico básico na economía e cultura  galega así o di Castelao, na cita que os autores incluén o incio da obra: “A vaca esqueceuse dos cornos e dános o seu traballo, o seu leite, a súa carne, o seu coiro e a carne e o coiro dos seus fillos. Non nos pode dar máis... o día que seipamos o que val unha vaca, Galiza quedará redimida”.

Como indica Ferro Ruibal : “O libro é o resultado de case que vinte anos de estudos de campo en 295 dos 315 concellos de Galicia. O subtítulo do traballo, Monografía etnolingüística do gando vacún, reflicte o contido das páxinas: 12.000 palabras, 2.700 refráns, 1.100 cantigas, 5.000 entradas fraseológicas e máis de 1.300 elementos da tradición oral, todo referido á vaca, animal totémico da cultura e da economía galegas”. Neste enlace pódese consultar o ÍNDICE DESTA OBRA e neste outro enlace o TEXTO COMPLETO

Este traballo xa se pode consultar en varias bibliotecas da Rede de Bibliotecas de Galicia, incluida a Biblioteca do Museo Etnolóxico, pódese ver no catálogo da rede AQUÍ.