Novidade editorial: O libro da vaca

A Xunta de Galicia publicou a finais de 2010 un gran traballo de investigación

etnolingüística do veterinario Pedro Benavente Jareño e o filólogo Xesús Ferro Ruibal . No que  percorren de maneira exhaustiva en máis de 1600 páxinas o universo dun animal doméstico básico na economía e cultura  galega así o di Castelao, na cita que os autores incluén o incio da obra: “A vaca esqueceuse dos cornos e dános o seu traballo, o seu leite, a súa carne, o seu coiro e a carne e o coiro dos seus fillos. Non nos pode dar máis... o día que seipamos o que val unha vaca, Galiza quedará redimida”.

Como indica Ferro Ruibal : “O libro é o resultado de case que vinte anos de estudos de campo en 295 dos 315 concellos de Galicia. O subtítulo do traballo, Monografía etnolingüística do gando vacún, reflicte o contido das páxinas: 12.000 palabras, 2.700 refráns, 1.100 cantigas, 5.000 entradas fraseológicas e máis de 1.300 elementos da tradición oral, todo referido á vaca, animal totémico da cultura e da economía galegas”. Neste enlace pódese consultar o ÍNDICE DESTA OBRA e neste outro enlace o TEXTO COMPLETO

Este traballo xa se pode consultar en varias bibliotecas da Rede de Bibliotecas de Galicia, incluida a Biblioteca do Museo Etnolóxico, pódese ver no catálogo da rede AQUÍ.

Novidades febreiro 2011

Dentro das novidades incorporadas ao catálogo da biblioteca do museo, no mes de febreiro, destacamos as editadas e coeditadas polo Museo Etnográfico de Castilla y León (Zamora) , institución coa  que a finais do ano 2010 establecemos intercambio. Destacamos as publicacións audiovisuais, interesante traballo de campo de recollida de músicas e danzas tradicionais relacionadas con diversos temas: animais, traballos, a colleita, a indumentaria, así como os catálogos das exposcións: "Campesinas: la memoria de la tierra", "Las alfarerías femenias", "Nec otium, XIX, XX, XXI: comercio e industria en Zamora", para ver todas as publicacións editadas polo Museo Etnográfico de Castilla y León (Zamora) AQUI.

Este importante intercambio lévanos a darlle valor aos intercambios institucionais como vía de adquisición de publicacións e máis neste momento de crise económica, que tanto  está a afectar á compra de material bibliográfico, o que nos fai ir á procura, se cabe con máis fincapé que outros anos, de intercambios con outras institucións, fundacións... para así continuar mantendo actualizada a colección. Este ano, pois,  uns dos obxectivos da Biblioteca do Museo Etnolóxico é aumentar o número de intercambios ofrecendo a cambio as publicacións editadas polo Museo Etnolóxico.

Outras institucións importantes coas que xa temos establecido intercambio son: Deputación Provincial de Ourense, Museo del Traje (Madrid), Ecomuseu Municipal do Seixal (Portugal), Museu Municipal de Penafiel), Centre de Promoció de Cultura Popular i Tradicional Català (Barcelona), Centro de Artesanía Tradicional CAT (Vigo), Museo do Pobo Galego (Santiago de Compostela), e por suposto todos os Museos xestionados pola Xunta de Galicia: Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense, Museo de Belas Artes de A Courña, Museo Massó (Bueu) e Museo das Peregrinacións e de Santiago.

 Nunha próxima entrada faremos referencia a outra fonte importante de adquisición de documentos, os que aportan tanto doantes privados como institucionais.

Prensa local de Ribadavia na Biblioteca do Museo Etnolóxico

Dentro dos fondos bibliográficos e documentais máis consultados na Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia,  está a prensa local antiga, para documentar a historia social e económica do Ribeiro sobre todo entre finais do século XIX até os anos 30 do século XX.

Destacamos dentros dos fondos da biblioteca do museo, pola súa continuidade e sobre todo pola cantidade de números que conservamos os seguintes títulos:

-El Avia semanario dominical que se publica por primeira vez en 1887 até 1888, según Marcos Valcárcel é “a publicación máis antiga das ourensás de fóra da capital”, baixo a dirección de Máximo Rodríguez Martínez, con puntos de suscrición en Leiro, Carballiño, Ourense e  Lisboa. Case está completo faltan só 14 números.

  -El obrero. Periódico independiente nace en 1891 até 1896, publicábase os días 1, 8, 15 e 23 de cada mes. Pouco coñecido pola bibliografía. Os números que se conservan están no legado da familia Meruéndano. Os anos máis incompletos son os primeiros: 1891 e 1892 

-El Avia Ilustrado aparece en 1897 e tamén foi dirixido por Máximo Tomé. Está completo en microfilm, facilitado polas Bibliotecas Municipais de Madrid.

-El Ribadaviense nace en 1895 até 1937 según aparece no titular “decano de los semanarios de España” publicouse durante 42 anos seguidos, esta información según Jesús Sánchez García, sen embargo o primeiro número que temos é o nº  14 de maio de 1900. Dirixido por Máximo Tomé até 1925 data da súa morte, desde entón fíxose cargo do semanario Hermenegildo Rodríguez Casas. Faltan todos os números dos anos 1906 a 1910 ambos incluidos, 1912, 1914, 1926, 1935 e 1936.

-Noticiero del Avia fundado en 1910  por Emilio Canda e chega polo menos até 1937 o último número que temos é o 1337 de marzo de 1937, a pesar que nas bibliorafías dan como data 1936. Os anos dos que temos menos números son 1910, 1915, 1918, 1919 e do 1921 ao 1929.


Lamentablemente estes semanarios non están completos, ainda que grazas á doazón da Familia Meruéndano, de Xesús Sánchez Orriols e do Concello de Ribadavia, que conservaron ao longo dos anos moitos dos números temos unha colección bastante completa. Desde aquí convidamos a todas as persoas que poidan ter algún número destes títulos ou de outro tipo de prensa que se publicara no Ribeiro que se pasen pola biblioteca do museo, pois o que se conserva nunha institución pública permite que todas as persoas poidan acceder a esa información. Solicitamos á Biblioteca de Galicia que nos incluirán dentro do proxecto Biblioteca dixital de Galicia, chamado Galiciana, para dixitalizar e facer máis accesible esta prensa local.

Outros: El Intransigente, El Vendaval, En Familia, Ris-Ras, Zaramallada. 

Para saber máis sobre a prensa local de Ribadavia:

-Cabo Villaverde, Miguel: Prensa agraria en Galicia. Ourense: Duen de Bux, 2003.
-Lira Pousa, Lolín: La prensa ribadaviense del siglo XIX. La Región 24/03/2016. [En liña]. Pódese consultar aquí.
-Lira Pousa, Lolín: La prensa ribadaviense en el siglo XX. La Región 14/04/2016. [En liña]. Pódese consultar aquí   

-Rodríguez Rodríguez, Luciana: Pretextos e textos. O ben cultural etno-histórico. Ficha nº 2, xuño 2003. Ribadavia: Asociación de Amigos do Museo Etnolóxico e do Conxunto Histórico de Ribadavia. Pódese descargar aquí.

-Sánchez García, Jesús:”Prensa local”. En: Ribadavia en el recuerdo. Ourense: Deputación de Ourense, 1987, pp. 181-192.

-Santos Gayoso, Enrique: Historia de la prensa gallega, 1800-1986. Sada: Ediciós do Castro, 1990.

-Santos Gayoso, Enrique : Historia de la prensa gallega, 1800-1993. Sada: Ediciós do Castro, 1995.

 -Valcárcel López, Marcos: A prensa en Ourense e a súa provincia. Ourense: Deputación Provincial de Ourense, 1987.

Informe Biblioteca xaneiro-xuño 2010

Os recortes orzamentarios aplicados á Consellería de Cultura e Turismo no ano 2010 limitaron a adquisición de fondos bibliográficos sobre todo monografías, pois foi necesario manter as suscricións ás publicacións seriadas especializadas. Relación de Títulos de Revistas.

A biblioteca participou activamente no proxecto Museo Aberto, máis en concreto no obradoiro Museo no Cárcere: "A tatuaxe desde dentro: pasado e presente", no Centro Penitenciario de Pereiro de Aguiar.

Entre as consultas destacamos a do profesor da Facultade de Humanidades de Lugo (USC) Gonzalo Francisco Fernández Suárez, que permitiu dixitalizar tres documentos importantes do fondo documental de Rubén García Álvarez..

Neste semestre de xaneiro a xuño traballouse intensamente no programa e difusión da xornada de bibliotecas especializadas do 20 de outubro.

En xuño de 2010 abrimos un blog  co obxectivo de facer máis visible a Biblioteca do Museo Etnolóxico. Ribadavia.

Este informe referente aos fondos documentais e bibliográficos, xunto co do resto das áreas do Museo Etnolóxico: Fondo Audiovisual, Colección Moble, Restauración e Difusión, é publicado no boletín A Fundación editado semestralmente pola Asociación de Amigos do Museo Etnolóxico e do Conxunto Histórico de Ribadavia. Noutra entrada falaremos das publicacións da Asociación de Amigos do Museo.

Pódese ver completo o Informe do Museo Etnolóxico.